در مورد ازدواج دختر باکره، مشهور فقهای زنده و حاضر، فتوا یا احتیاط واجب به لزوم اذن پدر (و در صورت فقدان پدر، اذن جد پدری) دارند. (که جزئیات فتاوا در ادامه می آید.)
احتیاط واجب را به چه مرجعی می توان رجوع کرد؟
هر جایی که مرجع تقلید در مورد مساله ای احتیاط واجب نموده باشد، مقلد یا باید به همان نظر عمل کند، و یا به مرجع اعلم یا مساوی جایز التقلید بعدی رجوع کند.
و اگر او هم همان احتیاط واجب را داشت، باز هم به مرجع رتبه بعدی و... تا جایی که به مجتهد جایز التقلیدی برسد که نظر او مثلا بر احتیاط مستحب یا اباحه هست و به نظر او عمل نماید.
در مورد مساله مود نظر:
نظرات فقها در این زمینه چند دسته هست:
(این نظرات مربوط به مراجع قدیم و جدید هست. لذا طبیعتا عمل به فتوای مراجعی که از دنیا رفته اند، برای کسانی که مقلد آنها نبوده اند جایز نیست.)
به طور کلی در این که در ازدواج (دائم یا موقت) دختر باکره ای که به حد بلوغ رسیده و رشیده است، (یعنی مصلحت خود را تشخیص می دهد)، اذن پدر شرط است یا نه، پنج نظر هست:
1) اذن پدر لازم است. (آیات عظام: امام خمینی، سیستانی (البته آیت الله سیستانی در دختری که متصدی امور زندگی خویش باشد اذن پدر را بنا بر احتیاط واجب لازم می‌داند نه به فتوا)، شبیری زنجانی، تبریزی، نوری همدانی)
2) بنا براحتیاط واجب اذن پدر لازم است. (آیات عظام: خامنه ای، مکارم شیرازی، اراکی، خوئی، گلپایگانی، فاضل لنکرانی، صافی، وحید خراسانی) (1)
3) تکلیفاً لازم است، یعنی اگر بدون اذن پدر عقد خوانده شود عقد صحیح است، ولی فردی که باید اجازه می‌گرفت و نگرفته، معصیت کار است. (مرحوم آیت الله بهجت).
4) اذن پدر لازم نیست ولی خوب است رعایت شود. (2)
5) گروهی نیز معتقدند که در عقد دائم اذن لازم نیست، ولی در عقد موقت لازم است.
نتیجه گیری:
1- کسانی از دختر خانم ها که مقلد مراجع دسته اول هستند، بدون اذن پدر ازدواجشون صحیح نیست.
2- همچنین بنا به فتوای مراجع دسته سوم و چهارم چنین ازدواجی ایراد شرعی ندارد. (البته طبق نظر دسته سوم، مرتکب کار حرام شده است، ولی ازدواج باطل نیست.)
3- ولی اگر کسی مقلد مراجع دسته دوم باشد، دو حالت دارد:
- الف: اگر در امور زندگانی خود مستقل از پدر هست، می تواند با رجوع به نظر آیت الله روحانی، بدون اذن پدر ازدواج نماید.
- ب: اگر در امور زندگانی خود مستقل از پدر نیست، ظاهرا نمی تواند به نظر آیت الله روحانی رجوع کند. چون گرچه مرجع خودش احتیاط واجب داده است، ولی در هنگام رجوع قبل از آیت الله روحانی، به آیت الله سیستانی می رسد که در دختر باکره غیر مستقل از پدر، فتوا به لزوم اذن دارند.
در این حالت اگر آیت الله سیستانی را اعلم از آیت الله روحانی بداند، دیگر نمی تواند به نظر آیت الله روحانی عمل کند. چون نظر آیت الله سیستانی بر لزوم اذن هست.
ولی اگر آیت الله روحانی را اعلم از آیت الله سیستانی یا مساوی با ایشان بداند، در اینصورت باز هم می تواند مثل مورد الف، به ایشان رجوع نموده و نیازی به اذن پدر برای ازدواج نداشته باشد.
نیازمندی